تاکتیک در لغت به معنای1.راهکار 2.فوت و فن کار 3.تدبیر حرب 4. شیوه یا روش انجام کار را گویند (غلامحسین صدری افشار / نسرین و نسترن حکمی /فرهنگ معاصر فارسی / ص 340)
براساس شواهد تاریخی، جنگ اصلی امام (علیه السلام) با جبهه مقابل ، جنگ نظامی نبود . بلکه یک جنگ تبلیغی ، عاطفی بوده است. به همین جهت امام (علیه السلام) برای پیروزی در چنین جنگ سرنوشت سازی که حیات اسلام به آن بسته بوده، برای اداره وضع موجود و وضعیت های قابل پیش بینی بر اساس مدیریت الهی خویش، در موقعیت های مختلف تغییر رویکرد داده و اقدامات خاصی می نماید که در پیش برد اهداف الهی نهضت و تحقق رسالت آن، عمده ترین نقش ها را ایفا می نماید.که شامل 1- هجرت2- مکّه و ظرفیت بالای رسانه ای آن 3- پرهیز از قتل کور و هدر رفتن خون4- همراهی اهل بیت علیهم السلام (خویشاوندان) الف. افشاگری جنایات ب- معرفی نهضت حسینی ج- تأمین امنیت اهل بیت5- انتصار6- پایبندی به عنصر امر به معروف و نهی از منکر 7- شهادت طلبی و ایجاد صحنه های عاطفی8- اتمام حجت می باشدکه درادامه به اختصارتوضیح میدهیم…

an style="color: #ff0000;">- هجرت
مهاجرت یک قانون طبیعی کلی است که در میان تمامی موجودات زنده برای حفظ موجودیت و ادامه حیات برقرار است. وجود چنین مسئله ای، در فرهنگ اسلامی نشان گر جریانی پویا، ستم ناپذیر و پی گیر اهداف الهی در زندگی است . از این رو، در قرآن کریم بیش از 25 بار تعابیری از قبیل « هاجروا »، « مهاجر» و « مهاجرین » به کار رفته که چهار بار از هجرت در راه خدا به عنوان فضیلت یاد شده است.( انفال / 82 - 85 / آل عمران / 195 / حج / 58 / بقره / 218 / توبه / 20 / و …)

2- مکّه و ظرفیت بالای رسانه ای آن
حرکت تاریخی امام حسین (علیه السلام) به مکّه در سال 60 هجری در پی اعلام خودداری از بیعت با یزید و استقرار چهارماهه ایشان در این شهر، با مقایسه این برهه از زمانی با دوران قیام مبارک حسینی- که دوران کوتاهی نیست- به نوبه خود منشأ پرسش هایی خواهد بود
باید گفت : مکه به عنوان پایگاه مردمی برای کارهای فرهنگی ، برای هیچ یک ار ائمه آماده ی پذیرش نبود چرا که ؛ جنگ های صدر اسلام قلب تیره های گوناگون قبایل قریش را از کینه حضرت علی (علیه السلام) و خاندان پاکش مملو ساخته بود.
به همین علت هدف امام حسین علیه السلام از رفتن به مکّه و انتخاب آن برای سپری کردن بلندترین مقطع نهضت مقدّسش ( 125 روز) در واقع ، مردم این دیار نبود ، بلکه مقصود از اخذ چنین تاکتیکی ، ایجاد ارتباط با گروه های گوناگون و مختلف حج گزاری بوده که از جای جای جهان اسلام در آن ایّام به این شهر می آمدند .
3- پرهیز از قتل کور و هدر رفتن خون
امام حسین (علیه السلام) به خوبی می دانست که با قدرت یابی مطلق شخصیتی همچون یزید، کسی را یارای کوچک ترین اقدام و مخالفت با حکومت وقت نیست
همچنین ایشان کاملاً آگاه بود که ماندن در مدینه منوّره می تواند حامل عواقب وخیمی- از اسارت و شهادت کور گرفته تا شکسته شدن حرمت حرم نبوی- باشد ،( محمد مهدی اشتهاردی / سوگ نامه آل محمد / ص 163)
همچنین بر امام حسین (علیه السلام) مخفی و پنهان نبود که ماندن بیش از این در مکّه مکرمه صلاح نیست ، چون پس از آنکه تلاش های حکومت بنی امیّه برای دست گیری و یا قتل امام حسین (علیه السلام) در مدینه منوّره ناکام ماند ، تصمیم بر آن شد که تدابیر لازم برای دست گیری یا قتل ناگهانی (ترور) ایشان در مکّه مکّرمه اندیشیده شود.( سید بن طاووس / لهوف / ترجمه مهدی رضایی / ص 75)

به همین علت چنین نقشه ای ضمن اینکه سبب هدر رفتن و پای مال گشتن خون امام (علیه السلام) می گردید، حرمت حرم امن الهی نیز از بین می رفت.
از این رو، امام (علیه السلام) طبق نقشه و برنامه های زمان بندی شده با پیمودن مسافت نسبتاً طولانی (حدود 1400 کیلومتر) و بهره گیری از فرصت های مسیر حرکت ، در فضایی مناسب و آماده که پرده از چهره زشت و شیطانی نظام حاکم بر می داشت ، در حضور هزاران نفر در روز روشن ناجوان مردانه به شهادت رسید و با خون سرخش اسلام و قرآن را از حوادث روزگار بیمه نمود.
4- همراهی اهل بیت علیهم السلام (خویشاوندان)
یکی از تاکتیک هایی که موج دوم( آیت الله حسین مظاهری /چهارده معصوم / ص 72)حرکت امام (علیه السلام) را از مدینه تا شهادت شکل می دهد ، همراهی فرزندان و بستگان نزدیک امام (علیه السلام) می باشد. امام (علیه السلام) دقیقاً در این مبارزه با یزید، برعکس روش معمول عمل می کنند ، چرا که همراهی اهل بیت با امام در قالب یک حرکت اعتراضی و منحصر به فرد بوده که با سیاست و حکمت الهی امام (علیه السلام) برای به نتیجه رسیدن نهضت و تحقق اهداف مقدسش طرح ریزی شده که منجر به گام های بلند و ماندگاری در عرصه تبلیغ دین خدا می گردد ، از قبیل:
الف. افشاگری جنایات
امام (علیه السلام) با این کار در واقع نیروهای دل سوز، فعال و آگاه را به کار گرفته است تا مرحله دوم نهضت ، یعنی « اسارت اهل بیت ، محقق شود ، که اگر امام علیه السلام با سیاست و حکمت الهی خود برای این مرحله از نهضت ، برنامه ریزی نمی کرد، بدون تردید نهضت آن حضرت از مرحله شهادت پا فراتر نمی گذاشت و عملاً با شکست رو به رو می شد و خون شهدای کربلا به هدر می رفت .

ب- معرفی نهضت حسینی
شهید مطهری رحمه الله می نویسد: « می گویند چرا زن و بچه ات را همراه می بری؟ می گوید آنها را هم باید ببرم .
بودن اهل بیت امام حسین علیه السلام در صحنه ، کربلا را بسیار بسیار داغ تر کرد . در واقع امام حسین (علیه السلام) یک مبلغ را طوری استخدام کرد که بعد از شهادتش آنها را با دست و نیروی دشمن تا قلب حکومت دشمن یعنی شام فرستاد . این خودش یک روش عجیب و کار فوق العاده است و همه برای این است که این صدا هر چه بیشتر به عالم برسد ، بیشتر به جهان آن روز اسلام برسد و بیشتر ابعاد تاریخ و ابعاد زمان را بشکافد و هیچ مانعی در راه آن وجود نداشته باشد.»(  مرتضی مطهری / حماسه حسینی / ج 1 / ص 272)
ج- تأمین امنیت اهل بیت
، یکی از حربه های کارساز دشمن نسبت به سران نهضت های توحیدی در کنترل و مهارکردن آنها به منظور تسلیم و به زانو در آوردن عاملین اصلی این دسته از جریانات ، دستگیری و شکنجه خانواده های مجاهدین اسلام بوده است .
امام حسین (علیه السلام) به خوبی می دانست بعد از قتل عام مردان، اگر زنان و نسل علوی و سادات حسینی همراه نباشند و در مدینه بمانند ، همچون موارد مشابه ، به جرم سرپیچی مردان شان قتل عام شده و برای همیشه از بین می رفتند .
امام حسین علیه السلام می فرماید: «اینان امانت های رسول خدا (ص) هستند، من از هیچ کس بر آنان ایمن نیستم.»(  سید هاشم بحرانی / مدینة المعاجز / ج 3 / ص 454)
5- انتصار
امام حسین (علیه السلام) در هر فرصتی از مردم در خواست کمک می کردند. این عمل امام (علیه السلام) حکایت از آن دارد که برای تحقق آرمان های دینی و برقراری معروف و نابودی منکر باید به بستر سازی همّت گماشت . در پی گرفتن چنین روشی در مسیر تبلیغ ، افزون بر حکم عقل ، متکی به آیات قرآن و سنّت پیامبر (ص) است ، چرا که خداوند در قرآن چنین می فرماید: « و الذین اذا اصابهم البغی هم ینتصرون »؛ ویژگی های مومنان راستین این است که هر گاه ستمی به آنها رسد (تسلیم ظلم نمی شوند) و از دیگران طلب یاری می کنند.» ( شوری / 39)

6- پایبندی به عنصر امر به معروف و نهی از منکر
یکی از تاکتیک های تبلیغی امام (علیه السلام) که ریشه در سبک و روش تبلیغی خداوند در قرآن دارد(نحل / 90) ،11 تاکتیک امر به معروف و نهی از منکر است.
این شیوه چون متشکل از عناصر و مولفه های سازنده ای مانند دعوت به خیر، تواصی به حق، تبلیغ، موعظه، نصیحت، تذکر، تبشیر و انذار می باشد، اثرگذار و ماندگار خواهد بود.

7- شهادت طلبی و ایجاد صحنه های عاطفی
امام حسین (علیه السلام) ، در صحنه عاشورا ، برای اثبات مظلومیت ، افشاگری حکومت نامشروع یزید آسمانی با درایت و آگاهی کامل ، متوسل به تاکتیک فداکاری و جانبازی می شود ، چرا که با این شیوه بذر بیداری « وجدان عمومی » و تحریک احساسات و عواطف پاک انسانی را برای اثبات حقانیت و مظلومیت خود در دل افکار عمومی می پاشد.
شهید مطهری رحمة الله چنین می نویسد: « دعوت امام به یاری در شب و روز عاشورا و سردادن « هل من ناصر ینصرنی » برای نجات خود و یارانش از مرگ و شهادت نبوده ، بلکه برای ریخته شدن خون ابن زیاد و بُرد بیشتر پیام انقلاب خونین او، به عصر خود و اعصار بعدی است»( مرتضی مطهری / حماسه حسینی / ج 1 / ص 274 - 275)
8- اتمام حجت
پذیرش دعوت کوفیان و حرکت امام (علیه السلام) به سوی عراق نیز برگی دیگر از اتمام حجت است که از علم و آگاهی، تدبیر و دور اندیشی و جامع نگری امام (علیه السلام) پرده بر می دارد ، زیرا چنانچه امام (علیه السلام) توجهی به این درخواست ها نمی کرد ، ضمن اینکه متهم به شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت امامت امت می گشتند ، از سویی نیز بهانه بر کفر، طغیان و گمراهی آنان فراهم می شد.
بر این اساس وقتی ابن عباس و دیگر دوستان و بستگان امام حسین (علیه السلام) او را از رفتن به کوفه و سابقه بی وفایی آنها برحذر داشتند ، در پاسخ چنین می فرماید: « اینها نامه و پیام های آنهاست ، دیگر حرکت من برای مبارزه دشمنان خدا واجب شده است.»( خوارزمی / مقتل الحسین / ج 2 / ص 7-)